Prace Jana Cybisa na XIX Biennale Sztuki w Wenecji w 1934 roku

Jedną z trzech prac Cybisa pokazanych na Biennale był ”Portret malarza Romana Turyna” namalowany w 1933 roku, zamieszony pod numerem 18. w katalogu towarzyszącym ekspozycji. Obraz ten znajduje się obecnie w naszych zbiorach – eksponujemy go na stałej wystawie malarstwa w Galerii MŚO przy ul. Ozimskiej 10.

Roman Turyn (1900-1979) był ukraińskim malarzem i kolekcjonerem, a zarazem kolegą Cybisa jeszcze z pracowni Józefa Pankiewicza w krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych. Jego portret Cybis namalował już po powrocie z Paryża, kiedy to aktywnie włączył się w życie artystyczne kraju.

Co ciekawe, Turyn zasłynął jako odkrywca Nikifora – kolekcjonował rysunki i obrazy łemkowskiego malarza, pomagał mu także materialnie. W połowie lat 30. XX wieku lwowski artysta zmuszony był zastawić swoją kolekcję liczącą ponad 200 prac Nikifora, tracąc do niej prawa (nie zdołał jej w terminie wykupić). W latach 60. minionego stulecia był prezesem Związku Artystów Malarzy we Lwowie. 

Katalog XIX Biennale do pobrania na stronie www.polona.pl

--------------------------------------------

Biennale podsumował także komisarz Pawilonu Polskiego, Mieczysław Treter:
"IV. PAWILON POLSKI I SUKCES NASZYCH ARTYSTÓW.

Stosownie do programu i zapowiedzi z przed 2 lat, w r. b. zostali zaproszeni do udziału w XIX-ej Biennale tylko tacy artyści, którzy nie uczestniczyli w XVIII-ej, t. j. w inauguracji naszego Pawilonu. Byli to, z minimalnymi wyjątkami, artyści młodzi, którzy na ogół nie przekroczyli 40 r. życia.

Ogółem wystawiono: 82 obrazów i 27 rzeźb, malarzy: 20-tu, a rzeźbiarzy: 4, t. j. rog dzieł 24 artystów. Eksponatów było cokolwiek za dużo; to był główny błąd, którego trzeba na przyszłość unikać. Błąd ten wynikł z chęci możliwie obfitej reprezentacji dzieł każdego z zaproszonych artystów. Pawilon Polski, dość szczupły, nie może reprezentować większej ilości artystów, jak 15 do 18 (malarzy i rzeźbiarzy razem). W r. 1932 wystawiliśmy: 91 dzieł 17 artystów (14 malarzy i 3 rzeźbiarzy).

W r. 1934 położono silniejszy nacisk na rzeźbę: wystawiono rzeźb 27, podczas gdy w r. 1932 rzeźb było tylko 14.

W Pawilonie Polskim na XIX Biennale wystawili swe dzieła następujący artyści: Arct E., Borysowski St., Cybis Bol., Cybis J., Dadlez P., Dolżycki L., Fedkowicz J., Gotard J., Jędrzejewski Al. (1 obraz), Kanarek E., Michalak A., Niesiołowski T., Podoski J., Schulz M., Seiden- beutel E. i M., Szczepański St., Waliszewski Z., Wydra J., Zamoyski J. oraz rzeźbiarze: J. Bohdanowicz, A. Karny, St. Rzecki i E. Wittig.

Zostały zakupione na wystawie: 3 pejzaże E. Arcta (z tego 1 przez włoskie Prezydjum Rady Ministrów), oraz „Myśliwy" J. Gotarda. Ogółem sprzedano eksponatów za kwotę: 11.600.- lirów (w r. 1932 za: 5.280.- lirów). Jest to duży i niezaprzeczony sukces, jeśli się zważy obecne warunki ekonomiczne, no i fakt, że na firmę polskiego artysty żaden snob nie poleci."^1.

1. M.Treter, Odkłamanie sztuki : uwagi na temat XIX Biennale w Wenecji, 1935, s. 455.